Қазіргі әлем цифрлық технологиялармен қарқынды түрде дамып келеді. Интернет, смартфондар мен ақылды құрылғылар күнделікті өмірдің ажырамас бөлігіне айналды. Бұл технологиялар өмірімізді ыңғайлы әрі жеңіл етуімен қатар, жаңа мәселелер мен қиындықтар да туғызуда. Осылайша, цифрландыру біздің өмірімізді өзгертіп қана қоймай, оның сапасына да әсер етеді.
Жаңа технологиялардың басты артықшылығы – уақыт үнемдеу. Қазір біз дүкенге бармай-ақ, бірнеше минутта қажетті өнімдер мен қызметтерді ала аламыз. Дәрігермен кеңес алу, киім немесе азық-түлік сатып алу интернет арқылы оңай болды. Бұл адамдарға жұмыс немесе оқу орындарынан тыс жерлерде де тиімді түрде жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Бар болғаны интернетке қосылу керек. Бұл жағдай өмірді жеңілдетіп, мобильділікті арттырды. Сонымен қатар, жаңа технологиялар арқылы жақындарымызбен байланыс орнатып, әлемнің түкпір-түкпірінде отырып та бір-бірімізбен хабарласа аламыз. Видеоқоңыраулар мен әлеуметтік желілердің арқасында байланыс бұрынғыдан да жақындай түсті.
Алайда, цифрлық әлемнің артықшылықтарымен қатар, кемшіліктері де байқалуда. Біріншіден, ақпараттың көптігі — бүгінгі күннің негізгі мәселелерінің бірі. Күнделікті жаңалықтар мен хабарламалардың ағыны адамды шаршатып, психологиялық тұрғыдан ауыртпалық туғызады. Көбіміз ақпараттық ағынды толық түсініп үлгермейміз, бұл алаңдаушылық пен уайымды арттырады. Көптеген адамдар үшін бұл жаңалықтармен үнемі бірге болу қажеттілігі шын мәнінде өмір сапасына кері әсерін тигізуде.
Екінші мәселе – технологияларға деген тәуелділік. Смартфон мен компьютерлерді үнемі қолдану, әлеуметтік желілер мен хабарламаларды тексеру әдетке айналды. Бұл жағдай адамдарды экраннан алыстатуға мүмкіндік бермей, бір жағынан, жалғыздық сезімін тудырады. Интернетте жүздеген «досы» бар адам да шынайы қарым-қатынастың жетіспеушілігін сезінеді. Технологияларға тәуелділік осыған әкеліп, қоғамда бұл проблема қарқынды түрде талқылануда.
Сонымен қатар, әлеуметтік желілердегі басқалардың өмірін өзімізбен салыстыру, өз-өзіне сенімсіздік пен төмен өзін-өзі бағалауды тудырады. Әлеуметтік желілерде көрсетілген «тым әдемі өмір» мен шынайы өмір арасындағы айырмашылықтар көп адамдардың психологиялық жай-күйіне әсер етеді. Психологтар бұл жағдайдың депрессия мен стресс деңгейін арттыратынын, әсіресе жастар арасында жиі кездесетінін айтады.
Цифрлық технологиялар уақытқа байланысты көзқарасымызды да өзгертті. Уақыттың қалай өткенін де байқамай қаламыз.Жаңа құрылғылар мен қосымшалар үнемі жаңартып отыруды талап етеді. Бұл адамдарды жаңа трендтер мен технологияларды қадағалауға мәжбүр етеді, нәтижесінде өз-өзіне уақыт бөлуді қиындататын қысым пайда болады. Үнемі жаңалықтарды біліп отыру қажеттілігі кейде демалу мен жеке уақытқа орын қалдырмайды.
Зерттеулердің көрсеткеніндей, Шерри Тёркл (Sherry Turkle) — белгілі ғалым және психолог, Мэтью Махар (Matthew Maher) — цифрлық стресс пен оның қоғамға әсерін зерттейтін социолог, жаңа технологиялардың дамуымен пайда болатын тұрақты қысым сезімін тудыратынын айтады. Бұл қысым адамның демалуына және жеке қызығушылықтарына уақыт бөлуді қиындатады. Әр жаңа технологиялық жетістік өмірдегі маңызды сәттерден алшақтап, адамдарды тек жұмыс пен міндеттерге бағыттайтын көптеген қосымша факторларды тудырады.
Технологиялар денсаулыққа да әсер етеді. Компьютер немесе смартфон экранынан ұзақ уақыт қарап отыру омыртқа, көру және ұйқы мәселелеріне әкеледі. Қазіргі уақытта экран алдында ұзақ уақыт өткізу денсаулық үшін қауіпті екені баршаға белгілі. Бұл технологиялардың артықшылықтарымен қатар, олардың денсаулығына кері әсер ететінін де ескеруді қажет етеді.
Қорытындылай келе, цифрлық технологиялар өмірімізді ыңғайлы әрі қолжетімді етті, бірақ олар жаңа мәселелер мен қиындықтарды да әкелді. Ақпараттық жүктеме, технологияға тәуелділік, әлеуметтік желілердің теріс әсері және денсаулық мәселелері қазіргі қоғамның басты проблемаларына айналды. Сондықтан, осы мәселелерді шешу үшін цифрлық технологиялармен үйлесімді өмір сүру тәсілін табу маңызды.им
Виктор Ким
