Жасанды интеллектімен жұмыс істеуді енді бастап жүргендердің көпшілігі, әсіресе әйелдер қауымы, алғашқы қадамдарынан-ақ қиындыққа тап болып жатады. Көбіміз мұның себебін нақты әрі дұрыс сұрақ қоя алмаудан көреміз. Расында, жасанды интеллектіге берілетін тапсырма — яғни промпт – нақты, түсінікті әрі жүйелі болуы қажет. Бірақ бұл – тек сыртқы себеп. Шын мәніндегі түйін мүлде тереңде жатыр және ол технологиямен емес, адам табиғатымен байланысты.
ЖИ-мен жұмыс істеу – орындаушыға тапсырма беру секілді. Тапсырма дұрыс орындалмаған жағдайда не істеу керек? Алдымен, түсіндіруге тырысамыз, нақтылаймыз, күмәнді тұстарды айқындаймыз. Бұл – басқарудың негізі: міндетті дәл қою және нәтиженің қандай болу керегін анық білу. Алайда көпшіліктің алдынан шығатын кедергі – бұл емес. Нағыз қиындық – табандылықтың жоқтығы.
Өйткені ЖИ-ден керемет нәтиже алу үшін бір емес, бірнеше мәрте қайталап көру керек. Әртүрлі тәсілдерді қолданып, тәжірибе жасап, салыстырып, қайтадан сынап көру қажет. Шығармашылықпен айналысатындар, ғалымдар, инженерлер, кәсіпкерлер үшін бұл – үйреншікті үрдіс. Ал көпшілік үшін бұл – шегінен шығуға болмайтын тосқауыл, өмірлік кедергі.
Егер сіз бір әрекеттен кейін үмітіңізді үзіп, қолды бір сілтей салатын болсаңыз, сізге ешқандай мотивациялық кітап, ақылды кеңес не тіпті жасанды интеллектінің өзі көмектесе алмайды. Өмірде табысқа жету үшін ең алдымен қажет қасиет – табандылық. Ал табандылық жоқ жерде – «үйренген дәрменсіздік» орнайды. Бұл – адамды іштен шірітетін ең қауіпті күй.
Бәрін дәл білетіндей көрінетін заманның өзінде, ешкім де сіз үшін алғашқы қадамыңызды жасап бермейді. Не істейміз? Бұл сұрақтың жауабы – мақалада.
Психотерапевттер невроз, стресс, күйзеліс, жетістікке ұмтылу, ауыртпалықты көтере алмау, өзін-өзі күту қажеттілігі сияқты мәселелерді айтуы мүмкін. Әрине, бұл да маңызды мәселелер. Бірақ… мәселе бұнда емес, сіз бұл жағдайды қалай қабылдайсыз? Егер сіз жай ғана күйзелістен шығуды немесе өзіңізді жақсы көруді күтіп жүрсеңіз, жағдай өзгермейді. Тіпті психотерапевттер де сізге тек уақытша шешімдер ұсына алады, бірақ бұл түпкілікті нәтиже емес.
«Қолдан жасалған әлсіздік» деген ұғымды естідіңіз бе? Бұл – адам өміріндегі ең ауыр диагноз. Егер сіз барлық мәселелерді тек психология мен дәрі-дәрмектер арқылы шешуге тырыссаңыз, онда өз өміріңізді тек сыртқы көмекке тәуелді түрде өткізіп жатсыз деген сөз. Бірақ мұнда маңызды нәрсе бар: өз күшіңізді тауып, қиындықтармен бетпе-бет келіп, олармен күресу. Егер сіз осы жолды таңдасаңыз, жасанды интеллект сияқты құралдар сізге тек көмекші ретінде қызмет етеді.
Бұл жерде басты мәселе – белгісіздік (неопределенность). Барлық курстар, түсініктемелер, қадамдық жоспарлар болса да, өмір кейде олармен мүлде сәйкес келмейді. Егер сіз осы жағдайға бейімделе алмасаңыз, онда бұл сәт сіздің кім екеніңізді нақты көрсетеді. Сіз осы сынақтан өтіп, қажетті нәтижеге қол жеткізу үшін табандылық таныта аласыз ба? Егер қиындықтардан қашсаңыз, бұл сіздің өз өміріңізге жауапкершілік алмағаныңызды білдіреді.
Егер әлсіздік сезімі (немесе күйреу сезімі) болса, бұл қалыптасқан әлсіздіктің ең үлкен кедергісі екенін білдіреді. Онымен күресудің алғашқы қадамы – кішігірім жобаларды бастап, мақсаттарыңызды айқындап, сол арқылы өзіңізді жетілдіру. Бұл әрекет сіздің күш-қуатыңызды арттырып, жаңа мүмкіндіктерге жол ашады.
Екінші маңызды элемент – сіздің айналаңызда осы бағытта әрекет ететін адамдар болуы керек. Жоба мен мақсатқа жетуге тырысатын топқа қосылыңыз. Себебі, бірге бола отырып, адам қиындықтарды жеңу үшін көбірек күш жұмсайды.
Мұнда ең бастысы – өзіңізге сенім артуды үйрену. Егер сіз өзіңіздің күшіңізді толық түсініп, күш-жігеріңізді табан астынан көрсетуге дайын болсаңыз, өмірдегі барлық қиындықтар жеңілдейді. Тек мұндай табандылық пен сенім нәтижесінде сіз өмірде нақты өзгерістерге қол жеткізе аласыз. Алайда, бұл да бір шындық: кем дегенде бір кішігірім мақсатты орындау арқылы сіз өзіңізді өзгертесіз, әрі бұл өзгеріс тек жақсы жаққа болады.
Ал, «промпт» деген не?
«Промпт» (ағылшынша prompt) сөзі жасанды интеллектінен бұрын пайда болған және әртүрлі салаларда қолданылған. Кең мағынада бұл – әрекетке итермелеу, қозғау салу, түйткілге түрткі болу.
1. Тіл мен коммуникацияда
Ағылшын тілінде prompt – ишара, емеурін, суфлёрдің актерге сыбырлауы, жазуға берілетін шабытты ой, сұрақ немесе тақырып.
2.Психология мен когнитивті ғылымда
Prompting адамды немесе жануарды белгілі бір әрекетке итермелейтін әдіс. Мысалы, ұстаз оқушыға жауапты еске түсіру үшін жеңілдей көмек береді.
3.Компьютерлік салада (ЖИ-ге дейін)
Command prompt – қолданушы команда енгізетін интерфейс бөлімі. Мысалы, Windows-тағы C:> белгісі.
Бағдарламаларда да жүйе пайдаланушыдан жауап күтіп, «prompt» арқылы сұрақ береді.
4.Жасанды интеллекттегі мағынасы
ЖИ жүйесінде prompt – бұл нейрожеліге берілетін тапсырма. Мәтін, сурет, код немесе басқа мазмұнды жасау үшін берілетін сұраныс, нұсқаулық.
Жалпы мағынасы
Қай салада болмасын, prompt – әрекетке итермелеуші белгі, сөз немесе құрал. Актер үшін – сыбыр, жазушы үшін – шабыт, компьютер үшін – команда, ал ЖИ үшін – сұраныс.
