Қазақстан соңғы үш жылда цифрлық мемлекетке айналу жолында белсенді қадамдар жасауда. LS порталы Docrobot компаниясының Орталық Азия бойынша кеңесшісі Евгений Питолинмен бұл жоспардың қаншалықты нақты жүзеге асатынын талқылады.
Е. Питолин атап өткендей, «цифрлық мемлекет» ұғымы әлі нормативтік-құқықтық актілерде бекітілмеген және нақты анықтамасы жоқ. Дегенмен, Цифрлық кодекс пен әзірленіп жатқан басқа да бастамалар бұл тұжырымдаманы заңнамалық деңгейге жақындатуда.
Сарапшының айтуынша, Қазақстан «құралдар мен технологияларға негізделген» мемлекет концепциясына бет алған. Ол үш нұсқаны атап өтті:
Біріншісі – ұйымдастырушылық-басқарушылық модель, мұнда цифр билік жүргізудің каналы ретінде қолданылады.
Екіншісі – құралдар мен технологияларға негізделген модель, бұл жағдайда IT үкімет жұмысын және азаматтар мен бизнес арасындағы өзара әрекетті қамтамасыз етеді.
Үшіншісі – процедуралық-процессуалдық модель, ол батыс елдерінде ғана қолданылады. Мұнда жаңа саяси режимдер мен басқару формалары ақпараттық технологиялар арқылы жүзеге асады. Питолин цифрлық мемлекет дегеніміз – нақты нәтиже емес, даму векторы екенін атап өтті.
Сарапшы цифрлық деңгейге өту кезінде басты мәселе – прогресс пен жұмыссыздық арасындағы таңдау деп санайды. Процестерді автоматтандыру кейбір салаларда жұмыс орындарының қысқаруына және адам ресурсының жасанды интеллектпен алмастырылуына әкелуі мүмкін. Дегенмен, дұрыс ұйымдастырылған жағдайда бұл тәуекел азаяды.
Тағы бір маңызды қауіп – жеке өмірдің сақталмауы. Цифрландыру кезінде виртуалды шекаралардың азаюы мен толық ақпараттық бақылау қалыпты жағдайға айналуы мүмкін. Бұл қоғамда алаңдаушылықты арттырып, қауіпсіздік сезімін төмендетуі мүмкін. Сондай-ақ, цифрлық процестердің артуы живое қарым-қатынас деңгейінің төмендеуіне, психологикалық мәселелердің көбеюіне және этикалық сұрақтардың туындауына әкеледі.
Питолиннің айтуынша, толық цифрлық мемлекет құруда дайын релятивтік үлгілер жоқ, сондықтан қажет жұмыс көлемін және инвестиция мөлшерін нақты есептеу қиын.
«Тек бастапқы нөлдік деңгейден салыстырмалы өсімді ғана айтуға болады. Айқын шығыстар – білім беру саласы, пайдаланушыларды технологияларға үйрету, кадрлық әкімшілендіру, адамдардың функциясын алмастыру және жаңа жұмыс орындарын іздеуге көмек көрсету, сондай-ақ инфрақұрылымдық шығыстар, суперкомпьютерлер мен жабдықтарға кететін қаражат», – деп қорытындылады сарапшы.
