Жоғары аудит палатасы еліміздегі цифрландыру жобаларын тексеру барысында миллиардтаған теңге көлемінде тиімсіз жұмсалған қаржы мен ірі қаржылық бұзушылықтарды анықтады, деп хабарлайды LS. Мемлекеттік органның мәліметіне сүйенсек, цифрлық технологиялардың дамуына бірқатар кедергілер мен кемшіліктер әсер етуде. Сондай-ақ, салада отандық ақпараттық технологиялардың тапшылығы мен шетелдік өнімдерге тәуелділік байқалады.
Тексеріс барысында электронды үкімет архитектурасын дамыту бағытында қызмет көрсету сапасының төмендігі белгілі болды. Айтарлықтай, ақпараттандыру жүйелерінің тізімі дұрыс жүргізілмеген. 49 жүйенің құжаттары толық емес, 29 жүйенің өмірлік циклы бойынша деректер жоқ, 115 жүйе бір жылдан астам уақыт сынақ кезеңінде пайдаланылып келеді.
Бұдан бөлек, 2016-2017 жылдары «Инновациялық технологиялар паркі» аясында бес техноорталық пен бір венчурлық қор құру үшін 4,9 миллиард теңге бөлінгені белгілі болды. Алайда, осы орталықтардың үшеуінің қызметі нәтижесіз болып шықты, қалған екеуі де болашақта даму жоспарларына ие емес. Бұл дегеніміз, 3 миллиард теңге тиімді пайдаланылмаған.
Бюджет есебінен қаржыландырылған 95 стартаптың тиімділігі мен нәтижесі күмәнді болып отыр. 2018-2020 жылдар аралығында қаржыландырылған 32 ұйымның 18-і жабылып қалған, ал қалған 21 компанияның салықтық есептері жоқ, бұл олардың жұмыс істемейтінін көрсетеді.
Бюджет қаражатынан бөлек, ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға (ҒЗТКЖ) қажетті 41 миллиард теңге ИТП арқылы түсті. Бірақ бұл қаражаттың басым бөлігі ғылыми прогреске емес, бизнестің ағымдық мәселелерін шешуге бағытталған. Ғылыми сала мен жаңа технологиялар дамытылмаған.
Оған қоса, ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жобаларға арналған қаржының заңсыз шығарылуына ықпал ететін бірқатар факторлар анықталды. Бұл жағдай ИТП-да басқарудың ашық әрі тиімді жүйелерін енгізуді талап етеді.
Тағы бір ұйым, «Ұлттық ақпараттық технологиялар» (ҰАТ), 34 ақпараттық жүйенің жұмысын бақылайды, олардың 85%-ы ескірген технологияларды қолданады, бұл тиімді емес. ҰАТ-тың қолдауында 50 объектінің 28-і мен бір кешені енді жұмыс істемейді.
Жалпы, цифрландыру саласында 1,1 миллиард теңге көлемінде қаржылық заң бұзушылықтар анықталды. Бюджеттік қаражаттың тиімді жоспарланбауы 2,2 миллиард теңгені, ал оларды тиімсіз пайдалану 46,5 миллиард теңгені құрады. 45 жүйелік кемшілік пен 143 рәсімдік бұзушылық тіркелді.
Сонымен қатар, Жоғары Аудиторлық Палатаның басшысы Алихан Смайылов цифрлық даму министрі Жаслан Мәдиевке киберқорғаныс мәселелеріне назар аудару қажеттігін ескертті.
Мәдиевтің айтуынша, байланыс саласында алаяқтармен күрес мәселесінде айтарлықтай жетістіктерге қол жеткізілді. «Антифрод-орталықтар жұмыс істеп, барлық жалған қоңыраулар мен нөмірлерді бұғаттайды. Telegram және WhatsApp платформаларында заңсыз контентке қарсы алгоритмдер әзірленді. Болашақта азаматтар бірегей колл-орталыққа хабарласып, алаяқтық туралы шағымдарын қалдыра алады», – деді ол.
Смайылов өз кезегінде ведомстволарға жұмысын жақсарту үшін нақты шаралар қабылдауды ұсынды.
