2026 жылдан бастап іске қосылатын автоматтандырылған e-Tamga салық бақылау жүйесі шамамен 6–7 мың кәсіпорынды қамтиды. Бұл туралы LS порталы хабарлады.
Қаржы вице-министрі Ержан Біржанов «Салық заңнамасын реформалау» форумында алдағы өзгерістер туралы сұрақтарға жауап берді.
«Барлық бизнеске алдын ала ҚҚС төлеу міндеттеледі деген сөз емес. Бұл тек тәуекелі жоғары топқа кіретін компанияларға қатысты болады. Мұндай кәсіпорындар барлық ҚҚС төлеушілердің 5%-дан азын құрайды, яғни шамамен 6–7 мың компания. Біз Ұлттық палатамен бірлесе отырып, бақылау қай категорияға қатысты болатынын анықтап, ережелерін бекітеміз. Қыркүйектің басында дөңгелек үстел өткізіп, тәуекелі бар кәсіпорындардың тізімін жариялаймыз. Қазіргі уақытта барлық мәселелер талқылануда, қазан айына дейін олар ресми түрде бекітіледі», – деді вице-министр.
Ержан Біржанов ережелерді бекіту тәртібін де түсіндірді.
«Оларды бұйрық арқылы бекітеміз. Бұл нормативтік құқықтық акт болып саналады және талқылау мен сараптамалық, соның ішінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптама жүргізуді қажет етеді. Біз осы рәсімді аяқтап, ережелерді қабылдаймыз. Дегенмен, бұл қазіргі бизнестің жұмысына кедергі келтірмейді. Мысалы, егер кәсіпорын Қазақстанда инвестициялық жобаны іске қосып, құрал-жабдық әкелсе, оларға алдын ала төлемдер қолданылмайды. Ал бұл ережелер тек ешқандай активі жоқ, нақты тауар сатып алмаған, қызмет көрсетпеген және бұрын жалған шот-фактура шығарған кәсіпорындарға қатысты болады», – деді вице-министр.
Вице-министр салық органдары құқық қорғау органы еместігін және іздеу жүргізе алмайтынын ескертті.
«Әрине, біз мекенжай бойынша тексеру жүргізіп, акт құрамыз, содан кейін ғана есептен шығару шараларын қолданамыз. Дегенмен бұл соңғы кезеңде іске асады, ал салық төлеуші бұрын миллиардтаған сомада шот-фактураларды шығарған болуы мүмкін. Сол шот-фактуралар кейін бюджеттің ҚҚС-ны қайтару талабында қолданылады. Тауарға нөлдік ҚҚС ставкасы қолданылғанымен, салық кейде төленбей, бюджетке түспей қалады. Бұл мемлекетке елеулі қаржылық шығын әкеледі. Сондықтан жаңа «e-Tamga» жүйесі біртіндеп енгізіліп, тәуекелі жоғары кәсіпорындарды бақылауға мүмкіндік береді», – деді вице-министр.
Біржанов e-Tamga жүйесі жаңа Салық кодексі аясында қарастырылғанын және 2026 жылдың қаңтарынан бастап толық іске қосылатынын еске салды.
«Бұл тек бұрын жалған шот-фактуралар шығарған сенімсіз қызметкерлерге қатысты болмақ. Заң аясында жұмыс істейтіндерге ешқандай әсер етпейді. e-Tamga – 2018 жылдан бері қолданылып келе жатқан жолсерік накладныхын жетілдірудің жаңа формасы. Барлық ҚҚС төлеуші кәсіпорындар осы жүйеде жұмыс істейді», – деп түйіндеді Ержан Біржанов.
