2025 жыл қаржы әлемінде үлкен өзгерістер мен жаңа мүмкіндіктерге толы болмақ. Жаңа технологиялар мен блокчейн жүйелеріне деген сенім артып, революциялық қосымшалар қаржы саласында ғана емес, одан тыс жерлерде де өзгерістер тудыруы мүмкін. Стейблкоиндерден бастап токенизацияланған активтерге дейін көптеген жаңалықтар болашақта төңкеріс жасауы ықтимал.
Стейблкоиндер 2025 жылы – арзан жаһандық төлемдердің серпіні
Соңғы жылдары стейблкоиндер цифрлық долларды әлем бойынша ең тиімді жолмен жіберудің құралы ретінде танылды. Олар делдалсыз жылдам төлемдер ұсынып, кәсіпкерлерге, әсіресе, жаңа төлем жүйелерін дамыту үшін қолайлы негіз болады. Бұл үрдіс 2025 жылы одан әрі қарқынды дамуы мүмкін.
Стейблкоиндердің көптеген артықшылықтарына қарамастан, көптеген ірі компаниялар әлі де оларды төлем жүйелеріне енгізуге асығар емес. Компаниялар стейблкоиндерге негізделген жүйелерге көшу арқылы артық шығыннан құтылар еді.
Мысалы, АҚШ-та банк карталары бойынша бөлшек төлемдер жылына 100 миллиард доллардан асуда, бұл жалпы сатылым көлемінің 2-3%-ын құрайды. Мұндай шығындар маржасы аз компаниялар үшін ауыртпалық болуда: жергілікті кафелер мен шағын мейрамханалар әр сатылған сусын мен торттан 30 цент жоғалтады.
Еуропада да кәсіпкерлер үшін осыған ұқсас мәселелер бар,бірақ олар басқа тұрғыда көрініс табады. Еуропалық Одақ бөлшек саудагерлердің шығындарын азайту мақсатымен айырбастау комиссияларына шектеулер енгізді (дебет карталары бойынша 0,2%, несие карталары бойынша 0,3%). Дегенмен, транзакциялардың үлкен көлемі жыл сайын миллиардтаған долларлық комиссияларға әкеледі.
Еуро аймағында жыл сайын триллиондаған еуроға карталармен төлемдер жасалады, сондықтан тіпті реттелген шекті мөлшерлер де едәуір комиссияларға алып келеді. Бұл жүктеме әсіресе шағын транзакциялары немесе маржасы төмен салалар үшін үлкен қиындықтар туғызады.
Осы тұрғыдан алғанда, стейблкоиндермен жасалатын төлемдер арзан әрі тікелей болуы мүмкін, бұл компанияларға өз төлем процестерін қайта қарауға ынталандыруы мүмкін.
Қаладағы кафе, шағын дүкендер немесе наубайханалар сияқты адал клиенттері бар шағын және орта бизнес үшін стейблкоиндер осы мәселелерді шешудің тиімді жолы бола алады. 2025 жылы бұл компаниялар банктік карталарға негізделген дәстүрлі шешімдерден бас тартып, стейблкоиндерді төлем құралы ретінде қолдануды бастайды деп болжануда. Сонымен қатар, ірі компаниялар бұл 2-3%-ды тікелей пайда ретінде көріп, шығындар құрылымын қайта қарап, жаңа төңкеріс жасауға мүмкіндік алады.
2025 жылы блокчейн негізіндегі мемлекеттік облигациялар пайыздық бағалы қағаздардың жаңа цифрлық түрін жасау мүмкіндігін ұсынады. Бұл тәсіл орталық банктер тарапынан қолдау көрсетілетін сандық валюталарға қатысты бақылау механизмдеріне мұқтаж болмайды. Мысалы, биткоин резервтерімен салыстырғанда, мұнда компания, жеке тұлға немесе мемлекет тек BTC сақтайды, ал мемлекеттік облигациялар — мемлекет кепілдік берген қарыз міндеттемелері. Яғни, мемлекет инвесторлардан қарызға ақша алып, белгілі бір уақыт аралығында пайыз төлеуге келісіп, негізгі соманы қайтарады. Ал биткоин резервінде қарызды қайтару қажет емес, өйткені биткоин үкімет тарапынан шығарылмайды және қолдау көрсетілмейді.
Токенизация мемлекеттік облигацияларды блокчейн технологиясы арқылы цифрлық форматқа ауыстыруға мүмкіндік береді. Бұл процесс сауданы ашық әрі тиімді етуге жол ашады. Аталмыш цифрлық облигациялар DeFi экожүйесінде кепілдік немесе туынды құралдар ретінде пайдаланылуы мүмкін, бұл оларды дәстүрлі облигациялардан тыс жерде пайдалы етеді.
Қазіргі таңда әлем бойынша мемлекеттік облигациялардың блокчейн негізіндегі саудасын сынақтан өткізу жүргізілуде. Мысалы, Ұлыбританияда цифрлық құнды қағаздар реттелетін ортада тексерілуде, бұл заңдық және техникалық сұрақтарды ерте кезеңде шешуге мүмкіндік береді.
АҚШ-та, мысалы, 2023 жылы 23 триллион доллардан астам мемлекеттік облигациялар айналымда болды. Сондықтан автоматтандырылған және ашық процестер арқылы тиімділікті арттыру айтарлықтай үнемдеуге әкелуі мүмкін. Еуропалық Одақта да бұл бағытта әлеует бар, себебі әртүрлі елдер өздерінің құнды қағаздарын шығарады. Егер блокчейн негізіндегі мемлекеттік облигациялар бойынша алғашқы пилоттық жобалар іске қосылса, бұл ұзақ мерзімді кезеңде сауда құрылымдарын жеңілдетуге, тәуекелдерді азайтуға және Еуропалық қаржы жүйесінің тиімділігі мен ашықтығын арттыруға ықпал етуі мүмкін.
Активтерді токенизациялау алдағы уақытта пайдаланылмаған нарықтар мен құндылықтарды жаңғырту мүмкіндігін ашады. Бұл классикалық қаржы құралдарынан (мысалы, жылжымайтын мүлік немесе өнер туындылары) бастап, жаңа токенизацияланған биометриялық деректерге дейін кеңейе алады.
Қазіргі уақытта АҚШ-та стартаптар жылжымайтын мүлікті токенизациялау бойынша эксперименттер жүргізуде, бұл блокчейн арқылы ғимараттарға бөлек меншік иеленуді қамтамасыз етеді. Бүгінде инвесторлар бұрын тек ірі инвесторларға қолжетімді болған жылжымайтын мүлікке шағын сомаларды инвестициялай алады.
Еуропада алғашқылардың қатарында мемлекеттік ұйымдар мен қаржы саласындағы ірі ойыншылар жаңашыл бастамалар көтеруде. Мысалы, Еуропалық инвестициялық банк блокчейн технологиясы негізінде цифрлық облигациялар шығарды. Швейцарияда да қаржы қызметтерін көрсететін компаниялар бағалы қағаздарды токенизациялау бойынша шешімдер әзірлеуде, бұл елдің инновацияларға бейім заңнамалық ортасын тиімді пайдалану арқылы жүзеге асырылады.
Бұл өзгерістердің негіздері қазірдің өзінде қалануда, ал алғашқы стандартталған модельдер 2025 жылы іске қосылуы мүмкін. Осы кезде адамдар өздерінің жеке деректерін смарт-келісімшарттар арқылы басқаруға мүмкіндік алады. Бұл тәсіл қосымша табыс көзін ашып, қарапайым адамдарға жеке деректерін көбірек бақылауға жағдай жасайды.
Бұл өзгерістер тек қаржылық ынталандырумен шектелмейді, олар әлемдік экономиканың құндылықтарды қалай бағалап, пайдаланатынын өзгертуде. Гидравликалық жарылыстар бұрын қол жетімсіз ресурстарды ашқандай, токенизация да цифрлық дәуірде бұрын пайдаланылмаған әлеуетті іске қосуға мүмкіндік береді.
Криптовалютаның жаңа толқыны
Әлемде 617 миллионнан астам адам криптовалюталарға ие болса да, олардың тек 5-10%-ы ғана белсенді қолданушылар. 2025 жылға қарай бұл көрсеткіш өзгеріп, пассивті иелер белсенді пайдаланушыларға айналуы мүмкін. Бұл үшін инфрақұрылымды жақсарту, транзакциялық шығындарды азайту және пайдаланушыға ыңғайлы қосымшалар қажет. Осылайша, көбі блокчейн технологиясының артықшылықтарын тікелей тәжірибеде сезініп, оның мүмкіндіктерін пайдалана бастайды.
Стейблкоиндер, DeFi, NFT, ойындар мен DAO салаларындағы жаңа қосымшалар пайдаланушылардың белсенділігін арттырып, жаңа аудиторияны тартады. Бұл әзірлемелер криптовалютаны кеңінен енгізуге ғана емес, сонымен қатар блокчейн технологиясын толыққанды пайдаланатын жаңа бизнес-модельдерге жол ашады.
