Еуропалық одақ елдеріндегі жас азаматтардың алтыдан бірі әлеуметтік желілерді қоғамдық және саяси оқиғаларды қадағалау үшін күнделікті қолданатынын айтады.
Әлем бойынша жастарға әлеуметтік желілерді шектеу ұсыныстары талқыланып жатыр. Дегенмен, ЕО елдерінде жас қолданушылардың жартысынан көбісі белсенді түрде жаңалық іздеп, ақпаратпен бөліседі. Көптеген жас еуропалықтар жалған жаңалықтар мен фейктерді тануға өздерін сенімді сезінеді.
Eurobarometer агенттігінің соңғы зерттеуіне сәйкес, 15–24 жас аралығындағы алты жас еуропалықтың үшеуі күнделікті әлеуметтік желілер арқылы қоғамдық-саяси оқиғаларды бақылап отырады.
Бұл зерттеу ЕО елдерінің (Эстония мен Бельгиядан басқа) бұрын қабылдаған декларациясына негізделген. Декларацияда балалардың интернеттегі қауіпсіздігін күшейту және әлеуметтік желілерге кіруге минималды жас шегін қолдау қажет екені атап көрсетілген.
Еуропалық министрлер жас пайдаланушылардың заңсыз, зиянды және экстремистік контентке жиі тап болатынын, сондықтан оларды күшті және бағытталған қорғау қажет екенін айтты. Сонымен қатар, министрлер еуропалық нормаларға қосымша шаралар қабылдау мүмкіндігін қарастыратынын мәлімдеді.
Eurobarometer деректері бойынша 15–24 жас аралығындағы қолданушылар арасында Instagram, TikTok және X желілері ең танымал болып отыр.
Жас пайдаланушылар 55 жастан асқан топқа қарағанда өз жаңалықтар лентасын белсенді түрде қарайды, посттарға лайк басады, хабарламаларға реакция білдіреді және жеке чаттарда контентпен бөліседі. Дегенмен олар басқаларға қарағанда хабарламаларға пікір қалдыруды аз жасайды: жас респонденттердің тек 18 пайызы пікір қалдырса, ересек топтарда бұл көрсеткіш 22–24% құрайды.
Жастар жалған ақпаратты анықтай ала ма?
Жас пайдаланушылардың жартысынан көбісі әлеуметтік желілерде ақпарат іздеп, фейктер мен дезинформацияға тап болады.
Жалпы еуропалық ер адамдар әйелдерге қарағанда жалған ақпаратқа жиі тап болады. Соңғы аптада респонденттердің шамамен 46 пайызы дезинформация мен фейктерге кезіккенін айтты.
Дегенмен, жас еуропалықтардың басым бөлігі интернеттегі жалған ақпаратты анықтап, одан қорғануға дайын екеніне сенімді. ЕО елдеріндегі жас азаматтардың шамамен 71 пайызы дезинформацияны сенімді түрде танитынын айтты. Бұл барлық жас топтары арасындағы ең жоғары көрсеткіш.
Жастар қолданатын негізгі тексеру әдістері: сенімді дереккөздерден алынған ақпаратқа назар аудару, пікірлерді қарап, басқалардың ойымен танысу, сондай-ақ фотосурет пен видеолардың шынайы ма, әлде жасанды интеллект арқылы жасалғанын талдау.
Зерттеу нәтижесі көрсеткендей, жастар ересектерге қарағанда халықаралық ұйымдар, еуропалық саяси партиялар және белгілі саясаткерлердің аккаунттарын жиі бақылап отырады.
